Autor: maugoska

 

http://picasaweb.google.com/maugoska/Medicina#

stos kamieni. wokol niego wielkie, drewniane klody. plona. beda plonely cala noc, rozzarzajac kamienie. one musza byc gorace, bardzo gorace, az czerwone, az biale. obok szaman spokojnie przygotowuje sie do ceremonii. uklada kolejne elementy. po srodku wysoka tyczka, na niej zawiesza piora kondora i grzechotki z muszelek. po czterech stronach tej tyczki patyki z malunkami, kazdy inny. dookola kamienie tworzace okrag. wewnatrz okregu roze biale i czerwone, odwrocony do gory nogami zegarek, pomalowane, wypelnione ziolami i alkoholem butelki, kolorowe sakiewki i puszki ze sproszkowana kora, ze sproszkowanymi ziolami, to nimi beda posypywane kamienie, sloik z wywarem z tytoniu, wielka koncha, ktora bedzie sluzyla jako naczynie na ten wywar, male muszelki przy pomocy ktorych bedziemy wlewac go przez nos, najpierw lewa, potem prawa dziurka, swieczki, liscie tytoniu, tyton zmielony, bebny, piszczalki, drumla, dzwonki, woda, wiazki galezi, ktorymi pomocnik szamana bedzie oczyszczal kamienie a samemu szamanowi posluza jako kropidlo i w koncu „medicina”- wywar z ayahuasca, rosnacego na nizinach bluszczu, san pedro, rosnacego na wyzynach smuklego kaktusa oraz jeszcze jednego kaktusa, ktorego nazwy nie da sie ani wymowic, ani zapamietac. to wszystko vis a vis wejscia do temascalu.
temascal to kopula – pol kuli, pokryta plachtami (albo glina i plachtami) konstrukcja z powiazanych ze soba tyczek. ma jakies piec-szesc metrow srednicy i poltora wysokosci. wewnatrz, po srodku dol, w nim beda ukladane kamienie, na ziemi – trawa, wokol dolu powbijane w ziemie kwiaty. rozowe roze, male czerwone polne, galazki.
od kilku godzin jest juz ciemno. na znak idziemy sie rozebrac. mamy zostawic na sobie jak najmniej. wracamy, stajemy wokol ogniska. szaman podchodzi do kazdego i przy pomocy bambusowej rurki wdmuchuje nam do nosa tabake. wczolgujemy sie do temascalu. po kolei, najpierw ekwadorskie kobiety, potem biale kobiety, nastepnie biali mezczyzni i w koncu miejscowi. jest nas dwadziescia troje: szaman, jego pomocnik, ktory cala noc spedzi na zewnatrz, chlopak i dwie kobiety, ktorzy beda pomagac w srodku oraz my, uczestnicy ceremonii. jakim sposobem wszyscy miescimy sie w temascalu, nie mam pojecia.
rytual jest podzielony na cztery czesci. kazda wyglada podobnie, ale jest poswiecona innemu z zywiolow, inny ma tez cel.
powietrze:
szaman prosi o pierwszych piec kamieni. pomocnik wyjmuje po jednym z ogniska, oczyszcza i zostawia przy wejsciu. drugi pomocnik, ten wewnatrz, uzywajac poroza jelenia uklada je w dole. kazdy przychodzacy kamien jest posypywany trzema pachnacymi proszkami. pierwszy iskrzy i troche dymi, drugi miga jak rogwiezdzone niebo, trzeci dymi. ludzie zagarniaja, skierowuja ten dym na siebie, obmywaja sie nim. z minuty na minute jest coraz gorecej. ciala zaczynaja lsnic od potu. szaman robi grubego jak cygaro skreta z tytoniu. podpala go i tlumaczy, ze dzisiejsza ceremonia poswiecona jest konczacemu sie rokowi. odbywa sie, by podziekowac duchom za cale dobro jakie nas spotkalo, pogodzic sie ze zlem i poprosic o powodzenie w przyszlosci. taki jest przyswiecajacy nam glowny cel. pierwsza czesc ceremonii poswiecona jest powietrzu. ma nam uswiadomic dlaczego sie tu znalezlismy, czego pragniemy. przekazuje skreta kolejnej osobie. kazdy pali, obmywa sie dymem, czesc w milczeniu czesc na glos wypowiada prosby i nadzieje. wszyscy zanurzaja sie w skupieniu. przychodzi czas na wywar z tytoniu i medicine. nikotyna jest gorzka i gryzaca. kiedy wplywa do gardla, zabiera oddech, krztusi. medicina na poczatku jest slodka – ta slodycz jest troche podobna do opiumowej – mdlaca ale jednoczesnie fascynujaca; nastepnie robi sie gorzka, bardzo gorzka. kiedy ostatnia osoba oddaje pusta szklanke, szaman prosi o kolejnych osiem kamieni, instrumenty, wode i zasloniecie wejscia. zapada kompletna ciemnosc. ciemnosc tak czarna, ze czlowiek juz po chwili przestaje zdawac sobie sprawe gdzie sie zaczyna a gdzie konczy jego wlasne cialo. cisza. gorac. oddechy. nagle skwierczenie, swist polewanych woda kamieni. goraco, woda, para, ciezko oddychac, ciezko wytrzymac. uderzenie w beben, dolacza do niego kolejny, swist wody, spiew. przybadzcie, zaszczyccie nas swoja obecnoscia, duchu powietrza przybadz, duchu ayahuasca przybadz, duchu san pedro przybadz, duchu… zagosccie w naszych cialach, zagosccie w naszych sercach. cisza. czas znika. pojawiaja sie pierwsze wizje. znow woda na kamienie, syk i znow piesni, dzwieki tancza wszedzie dookola. ile to trwa, nie mam pojecia. w koncu wszystko milknie, szaman liczy do trzech i na trzy wszyscy krzycza „puerta!”, otworzcie drzwi. swiatlo ogniska zalewa wnetrze temascalu uswiadamiajac, ze wywar mocno juz dziala. wszyscy dookola sa kompletnie mokrzy od potu. czesc siedzi, czesc lezy na ziemi. powoli zaczyna dochodzic swieze powietrze, wymieniac sie, chlodzic. ludzie zaczynaja sie poruszac. kto chce moze wyjsc. niektorzy wymiotuja. to normalne, cialo i dusza wyrzucaja z siebie wszystko, co zle. niektorzy odpoczywaja. kto chce moze pytac, moze opowiadac co czuje.
woda:
na znak wszyscy wracaja, siadaja. ten cykl, cykl wody ma sluzyc oczyszczeniu. wypelnienie rytualu: rozsuniete na boki kamienie z poprzedniego cyklu ustepuja miejsca pieciu nowym. znow wprowadzenie, palenie tytoniu, w milczeniu, nie w milczeniu, wlewanie nikotyny, picie mediciny. kto nie chce, moze juz nie pic. jednak jesli zdecyduje sie na jeszcze, musi wypic, musi zjesc wszystko co dostal. kolejnych osiem kamieni. zamkniecie drzwi. ciemnosc. wszystko, co teraz zobaczycie, to wy sami, cokolwiek przyjdzie, cokolwiek bedzie chcialo odejsc, cokolwiek sie stanie, zaakceptujcie to, nie bojcie sie. bebny, spiewy, piekna jak krysztal wodo, przybadz, przybadz i oczysc nasze ciala, mysli i serca, taniec wody na rozzarzonych kamieniach, chwila ciszy, znow piesni, dluga cisza i nagle caly wodospad kropel spadajacych wszedzie dookola, chlodzacych kamienie, chlodzacych ciala, ostatnie dzwieki bebnow, raz, dwa, trzy, puerta! kilka osob placze, kilka osob sie smieje, kilka wpada w histerie. odpoczynek, pytania, wymioty, rozmowy, uspokajanie. i szaman i jego pomocnik zajmuja sie tymi najbardziej roztrzesionymi.
ogien:
powrot, piec kamieni, skrecony tyton, palenie, woda, wywar z tytoniu, medicina, osiem kamieni, prosba. tym razem wytrzymajcie na siedzaco jak najdluzej, schylcie sie, polozcie dopiero wtedy, gdy pozostanie na siedzaco bedzie kompletnie niemozliwe. ten cykl rozpali w sercach sile, by stawic czola wyzwaniom, by prosby mogly sie spelnic. wypali, zniszczy to co zle, co strasze, co przerazajace. bedzie trudno, mozecie sie bac, mozecie stac sie agresywni, mozecie plakac, mozecie czuc ze umieracie, wytrzymajcie to. to wy sami. szaman bierze butelke z alkoholem, podchodzi do kolejnych osob, nabiera alkohol w usta i nadajac dlonmi kierunek wydmuchuje prosto w twarz. czasem na tym konczy, czasem powtarza kierujac strumien na czakramy, na plecy. zasloniecie wejscia. ciemnosc. pierwsze dzwieki, pierwsza piesn, pierwszy krzyk. ludzie zaczynaja wariowac, drzec sie, plakac, szlochac, wyc, skamlec, charczec, wic sie. jest strasznie. im straszniej, tym piesni, tym dzwieki silniejsze, bardziej uparte, zawziete, im one silniejsze, tym wieksze pieklo rozpetuja, jest goraco, nie do wytrzymania, tak goraco jeszcze nie bylo, powietrze parzy, oddech parzy, ludzie szaleja, miotaja sie, przestrzen dookola wypelnia sie przerazeniem, piskiem, wrzaskiem, wrzatkiem, uno, dos, tres, PUERTA!!! nie ruszajcie sie. niech kazdy pozostanie w takiej pozycji w jakiej jest teraz. szaman spokojnym glosem zaczyna tlumaczyc co sie dzialo. dlugo gra na drumli, potem na dzwonku. kiedy robi sie chlodniej, wstaje i podchodzi do kolejnych osob, przymyka oczy i leczy, czysci, otwiera, uspokaja. kiedy konczy, siada. ludzie zaczynaja do niego podchodzic, pytac, mowic. on cierpliwie wysluchuje, odpowiada na pytania, tlumaczy. nikogo nie pozostawia bez odpowiedzi.
ziemia:
ciche granie na drumli, piec nowych kamieni, woda. ale tym razem inaczej. kazdy nalewa nastepnej osobie i podaje ze slowami dzien dobry. na dworze swita (jak to mozliwe, juz?). zamiast tytoniu i mediciny – jedzenie. cztery rodzaje, symbolizujace cztery cykle: powietrze – gotowana kukurydza, woda – prazona kukurydza, ogien – mieso, ziemia – owoce. ostatnie kamienie. jest ich jedenascie. pierwsze cztery, to zywioly, kolejne trzy, to matka, ojciec i przodkowie (duchy), ostatnie cztery, to kierunki, by juz nigdy sie nie zgubic. ostatni skret z tytoniu. teraz zamiast prosb, podziekowania. ostatnia ciemnosc. granie, piesni, spokojne, murmuranda. cieplo, gdzieniegdzie jeszcze ciche lkanie. cisza. prosba o otwarcie drzwi. jeszcze raz podziekowania i wychodzimy skladajac poklon porankowi. stajemy wokol dogasajacego ogniska, kazdy podchodzi do kazdego, przytula, pozdrawia, dziekuje. rozchodzimy sie. czesc idzie do domow, czesc, juz ubrana wraca i jeszcze siada przy ogniu, jeszcze cicho dzwiecza bebny, jeszcze kraza usmiechy, jeszcze cieplo oplata wspomnienie tego snu, co sie przysnil.

http://picasaweb.google.com/maugoska/TargOtavalo#

ten ul mnie wykancza. nosza, brzecza, sprzedaja. nigdy sie do niego nie przyzwyczaje. najgorsze te kury, widzialas slodziutka jak je nosza za nogi? jak tak gdacza, dra sie, od razu staje mi przed oczami stary, jak lata z siekiera za kogutem i drze sie, zabije cie skurwysynu, urzne ci leb, babka siedzi w oknie i placze i tez sie drze, wracaj, nie wierz im, to nieprawda, ale obydwoje wiedza, wszyscy wiemy dlaczego don antonio tak szybko wyjechal, zostawiajac nawet tego czupura koguta, najlepszego, oczko w glowie, wszystkie walki wygrywal, zamorduje cie, zadzgam, zadziobie, wpadnij mi tylko w rece, wroc, babka szlocha, a ja w goscinnym slucham szumu tej plyty, juz sie skonczyla, nie siegam, zeby znow wlaczyc, pewnie by mnie zabili gdybym sama dotknela gramofonu, ale siedze, ten szum, pyk, pyk, tez magiczny, moglabym tak siedziec cale lato, ale tu nie ma lata, nie ma zimy, w domu byly, tu nie ma, clara mowi, ze pojedziemy pod wulkan, zawsze pod koniec roku jedzie sie pod wulkan, to snieg zobacze, ale co mi tam z patrzenia, kreca kolowrotkiem, miela lod na lemoniade, to nie to samo, mysle o rosalii suarez, nieszczesliwa byla, przez trzy lata lzy wylewala, nieszczesliwie zakochana, on mial wrocic, w koncu z tego nieszczescia zaczela robic lody, zeby serce zamrozic, zeby nie czuc tej milosci, a teraz slawna na caly kraj, wszyscy przyjezdzaja do ibarry sprobowac tych lodow, kokosowych zalotow, czekoladowe mowia, ze urok rzucaja, wystarczy intensywnie pomyslec i juz z milosci spac nie moze, ale co ja tam bede mowic, nie, za mniej niz pietnascie nie moge, to rodzinna pamiatka, w imie ojca i syna i ducha, gdyby matka to widziala, o widzisz kochanenka, znow te kure tak niesie, kiedys oszaleje, to z targu zwierzat wracaja, byliscie na targu?

http://picasaweb.google.com/maugoska/Peguche#

to miejsce od poczatku nie wygladalo na normalne. niby sniadanie zjedlismy jak zwykle, cukierkow od obcych od dziecinstwa wiemy zeby nie brac, owoce obieramy ze skorek, a jednak…
wychodzimy wlasnie ze sklepu, kiedy podchodzi do nas indianin, wygladajacy ni mniej ni wiecej jak indianin i zaczyna do nas mowic po… czesku. pozdrawia, usmiecha sie i zaprasza na wieczor na probe swojego zespolu.
acha.
idziemy nad wodospad. wyglada jak wodospad, jest wielki i piekny. wpadamy w euforie, wdrapujemy sie na gore, podziwiamy, schodzimy. siadamy. siadamy i nie jestesmy w stanie wstac. nie, to nie zmeczenie. cos wyssalo z nas cala energie, zamacilo w glowach, zaniepokoilo dusze. obok dzieci graja w siatkowke. graja w kamiennym kregu. to kilkusetletnie miejsce kultu, dom narodzin slonca.
ot tak.
w powrotnej drodze zaczynamy obserwowac. na kazdym slupie dziwne malunki, najblizszy wulkan, juz od kilku dni wiemy, ze swiety, na scianie domu plakat, podpis szaman zaprasza, jest nawet adres mejlowy. wieczorem docieramy do hostelu, padamy, zasypiamy. jutro jedziemy dalej.
nic z tego.
przyjechalismy tu na jedna noc. zostalismy szesc dni. wyjechalismy, by po trzech wrocic na dwa. wrocilismy na osiem. wlascicielka hostelu w koncu spytala, czy zamiast pokoju nie chcemy domku z kuchnia. ona tez przyjechala tu na jedna noc. dwadziescia dwa lata temu.

http://picasaweb.google.com/maugoska/ACzasemDechZapieraCotacachi#

http://picasaweb.google.com/maugoska/NieMaTakiejMapy#
http://picasaweb.google.com/maugoska/Ibarra#

pierwsza mape przerysowalam z ulotki zawieszonej na scianie hotelu w quito. druga, dokladniejsza powstala w ibarra, w parku, w czasie wieczoru spedzonego z miejscowymi kierowcami. trzecia tworzylismy w drodze. na biezaco.
to najcudowniejsze uczucie, wiedziec, ze przeszlo sie pieszo i zobaczylo i ze oprocz wiosek, ktore dodalismy do mapy NIC WIECEJ tam juz nie ma.

dolina rzeki chota. rano kierunek ambuqui. sniadanie na rozdrozu i piechota spiekota do wioski. na mapach ona ostatnia. tam, spotkani w sklepie chlopcy wyliczaja jeszcze szesc. ale nie chcemy w gory. chcemy do rzeki i rzeka. wracamy do rozdroza.

boczna droga konczy sie po kilkuset metrach wiec cieniutka, stroma sciezynka zsuwamy sie po zboczu. podwieszany, nowy most. wrecz abstrakcyjny w tym krajobrazie. rzeka okazuje sie nieprzyjazna. nie damy rady pojsc ani brzegiem ani brodem. wiec dalej, mostem do widocznych zabudowan. wchodzimy do wioski. reakcje ludzi zdradzaja, ze niewielu bialych tu trafia. pytamy pioraca przy ulepionej z gliny chatynie kobiete o sklep. ta wola corke, zeby pokazala. dziewczynka wychodzi z domu, zauwaza nas i cofa sie wystraszona. w koncu pod presja matczynych oczu podchodzi i skulona jak szczeniak, nic nie mowiac prowadzi nas do sklepu. usmiecham sie i mowie jak sie nazywam. patrzy tylko i milczy. kiedy dochodzimy do jednej z chat, wskazuje ja palcem, szybko odwraca sie i ucieka. chata-sklep natychmiast zamienia sie w roj glow i oczu. wszyscy wygladaja. przez drzwi, przez okna, przez szczeliny. kilku chlopcow wychodzi. zaczynamy rozmawiac. troche na migi, troche rysujac pytamy gdzie jestesmy i czy damy rade dojsc ta strona rzezki do la chota. rysuja nam droge, wpisuja jeszcze jedna wioske. dziwia sie, ze chcemy isc skoro druga strona mozna dojechac… idziemy. mijamy kolejne domy i podworka. ludzie, gdy tylko nas spostrzega – zamieraja. czesc po chwili usmiecha sie i pozdrawia. droga z pusir do tumbato jest przepiekna. plantacje trzciny cukrowej, dookola gory, w dole rzeka. czasem jakis czlowiek. kazdy pozdrawia. kazdy sie dziwi. zmienia sie pytanie, z – skad jestesmy, na – dokad idziemy. w tumbato znow sprawiamy, ze rzeczywistosc zamienia sie w stop klatki. chwilowe milczenie i bezruch. po sekundzie co odwazniejsi cos krzycza. slonce pali, idziemy dalej. juz przestaje byc szkoda, ze tedy a nie brzegiem rzeki.

dlugo pod gore. siadamy odpoczac. cisze rozpruwa ryk silnika. szalony jeep, szalony kierowca. wsiadamy. po calym dniu kompletnego spokoju roztrzesiony rolerkoster gna kamienista, wyboista serpentyna. kierowca jedna reka trzyma kierownice, druga gotowane, jeszcze gorace jajka. co i rusz, glowa do tylu, do nas i pogawedki. zostawia nas w la chota na moscie.

tego dnia, jeszcze jeden obrazek. sklep przy drodze. otwarty na osciez. w sklepie nikogo. przez 10 minut nikogo. czekamy. przychodzi miejscowy. rozglada sie. gwizdze. szur szur z domu obok przybiega pani. sprzedaje, po czym znow zostawiaten sklep zupelnie samopas.

i dobrze. i tak wlasnie najlepiej, tak sie chce.

http://picasaweb.google.com/maugoska/VivaQuito#

szalone dzwieki bebnow sciagaja nas przez labirynt ulic na ulice glowna. tam-parada… trzy godziny wielkiej parady. granie, tance, akrobacje, kalejdoskop strojow, twarzy, dzwiekow. nie milknacy i bez konca. i mysl. ilez to przygotowan, wysilkow, ilez mysli przed zasnieciem dzien wczesniej. czy sie uda, czy bedzie dobrze. w koncu sen. a od rana, nerwowe krzatanie, dopinanie guzikow, makijaze, ostatnie dopasowywania mundurow, barwienie wlosow, brokat na policzku, na drugim, jeszcze raz uklad przed lustrem, cala rodzina dumna, zaaferowana, ze to sposrod nich wybrana TA osoba, ktora pojdzie w paradzie, kazdy jeszcze chce cos dorzucic, strzepnac niewidzialny pylek, poprawic kosmyk, ugladzic klape marynarki. a potem…
nadludzki niemal wysilek. w sloncu, z gory pod gore, w rytm trabek, bebnow, puzonow, famfar przez miasto. i tak, zeby jak najpiekniej bylo. jak najwznioslej, najdumniej. krotki oddech, zmecznie, wypieki na policzkach, ale usmiech. widac dokladnie, w najmniejszym grymasie ile ten usmiech kosztuje. ale jest. dumny, nieugiety. poscierane kolana, bebniarze – krew na bialych rekawiczkach, sztandary drza kilkugodzinnym zmeczeniem trzymajacych je rak. ludzie z tlumu podchodza, podaja wode, chciwe przelykanie, wdziecznosc w oczach, ida dalej. i tak do wieczora.
a wieczorem, juz z hotelowego balkonu widzimy jak wracaja. nagle zamieszanie, dziewczyna zemdlala. ze zmeczenia. niosa, ratuja, wybiegaja ludzie z okolicznych domow, ktos dzwoni po lekarza. a dookola… tu chlopak chlopaka targa na barana, widac tamten nie moze postawic ani kroku wiecej, dziewczyny na bosaka, wsparte na usluznych ramionach chlopcow, wycienczenie, prawie cisza. a w tej ciszy radosc, duma, wieczorne spelnienie. udalo sie. bylo najuroczysciej.

i druga mysl. ze u nas, kiedy jest swieto miasta, to to miasto jest aktywne. to miasto podejmuje wysilek by bylo jak najpiekniej. ludzie przychodza i jak swiete krowy (tak, ja tez:), bezwiednie konsunuja atrakcje. a potem wracajac do domu krytykuja, gledza, ze za glosno, ze za cicho, ze za ciasno i ze tak naprawde, to bez sensu opuscili kolejny odcinek magdy m.