Autor: maugoska

http://picasaweb.google.pl/maugoska/PanamaWEkwadorze#

wlokno musi byc cienkie i mocne. kobieta – dokladna, staranna i cierpliwa, a sprawne, meskie dlonie, musza dopelnic calosci.
ta palma rosnie tylko w ekwadorze, tylko na wybrzezu i tylko w jednej prowincji. kocha cien, wilgoc lasu deszczowego i bryze oceanu. to dzieki nim, moze zagwarantowc jakosc super-fino, nieosiagalna nigdzie indziej na swiecie. jednak niezaleznie od jakosci, prawdziwego kapelusza nie kupuje sie w sklepie. prawdziwy kapelusz, od poczatku do konca robiony jest recznie i na zamowienie. to cos wiecej niz nakrycie glowy. on ma dusze.
paja toquilla osiaga dojrzalosc po trzech latach i od tego momentu, raz na 30 dni wydaje plon. rosnace u jej podstawy, mlode, ciagle jeszcze zrolowane liscie sa delikatnie scinane i transportowane do okolicznych wsi. tam, ostroznie sie je rozwija, rozdziela na wlokna, czysci, gotuje, suszy i sortuje wedlug grubosci. tu konczy sie czesc wspolna procesu. od tej pory wszystko zaczyna zalezec od miejscowej tradycji, zamowienia, mody oraz nigdy nie zdradzanych, przekazywanych z ojca na syna tajemnic. najbardziej szanowane jest nadmorskie miasto montecristi, ojczyzna slomkowych kapeluszy. to tam, w siedemnastym wieku, hiszpanscy kolonialisci odkryli stosowana przez miejscowa ludnosc technike splotu. i tak, w montecristi, posortowane wlokna zamyka sie na noc w szczelnie zamknietym pojemniku wraz z miska wypelnona siarka i rozzarzonym weglem. ulatniajacy sie powoli dym, plowi je na charakterystyczny, jasnobezowy kolor. tak wybarwione, gotowe sa do uzycia. wyplecenie jednego kapelusza, w zaleznosci od jego jakosci, zajmuje doswiadczonej kobiecie od dwoch dni, do ponad dwoch miesiecy. na ten czas sklada sie nie tylko grubosc wlokien, ale tez, moze nawet bardziej, jakosc splotu. musi on byc rowny i regularny. do pelnego okreslenia jakosci, dochodzi jeszcze jednolitosc koloru. wypleciony kapelusz trafia w rece rzemieslnika. robiona jest ostatnia przymiarka, ewentualne rozciagniecie, dopasowanie, rondo jest przycinane i zaczyna sie praca nad najwazniejszym. nad ksztaltem. najbardziej tradycyjna metoda, ciagle jeszcze opiera sie na drewnianych formach, drewnianym mloteczku i zelazku z dusza. najpierw prasowany jest sam brzeg. to go utrwala i wygladza. nastepnie prostowane, tworzone jest rondo. bezladny jeszcze ksztalt, naklada sie na drewniana podstawke i dlugimi godzinami ubija, modeluje, obstukuje, tak, by powstalo wyrazne, rowne zagiecie. i w koncu, przy uzyciu odpowiedniej formy i zelazka, wytlaczany, wyprasowywany jest sam model kapelusza. teraz, pozostaje juz tylko wszycie wewnetrznych usztywnien, zewnetrznych, ozdobnych tasiemek, metki i po trzech-czterech miesiacach pracy, mozna zainkasowac calkiem okragla sumke.
no dobrze. a skad panama? wszystkiemu winni sa jeden hiszpan i jeden francuz. o ile w latach trzydziestych dziewietnastego wieku, montecristi bylo malo znana prowincja, o tyle panama stala sie powaznym centrum komercyjnym. dlatego tez, szybko rozwijajacy swoj kapeluszowy biznes, niejaki manuel alfaro, w 1835 roku, postanowil zajac sie eksportem i otworzyc tam swoj pierwszy sklep. dokladnie dwadziescia lat pozniej, pewien mieszkajacy w panamie francuz, wystawil owe kapelusze na odbywajacych sie w paryzu swiatowych targach. zajety bardziej interesami niz historia i tradycja, nie mial pojecia, ze sa wytwarzane w ekwadorze. i tak, poniewaz ekwador nie zostal wspomniany, napoleon, roosevelt, gable, bogart, picasso i paru innych przystojniakow, chadzalo i chadza w panamach.

http://picasaweb.google.com/maugoska/ICoSieDziwisz#

najpierw wlasciciel hostelu zrobil wielkie oczy, ze gringos nie chca taksowki. o szostej rano? na dworzec?? z plecakami??? piechota???? no tak. w nasza prosbe, o wyrzucenie przy drodze na chimborazo, kierowca autobusu na poczatku nie uwierzyl, a nastepnie skwitowal ja spojrzeniem sugerujacym udanie sie do lekarza. e. nie moja sprawa, chcecie, to sie zatrzymam. o. no to por favor. a to juz tu, wysiadajcie.
i tak to sie znalezlismy na… yyy… w… przy… hmm.
mialo byc: pieknie, przestrzen, niezmierzone pustkowie, paramo – polpustynne rowniny pomiedzy wysokimi lancuchami wulkanow, osniezone szczyty chimborazo na horyzoncie… bylo: mrozne, przeszywajace hulajacym, przenikliwym wiatrem mleczne nic. stalismy w samym srodku chmur, tak gestych, ze nie bylo widac drugiej strony drogi. kierowca beznamietnie wskazal nam kierunek wejscia do parku i odjechal. po chwili, przez chwile, zamajaczyl stojacy kilka metrow dalej, przerdzewialy kontener. w nim, zamiast straznikow pobierajacych oplaty, polamane krzeslo i kilka desek. obok droga. wzdluz poznaczona sladami opon, w poprzek – sladami zwierzat. jedyne slady stop pozostawaly po nas. nagle, jakby zaintrygowane nasza obecnoscia, wszystko dookola ozylo. chmury rozpoczely dziwna zabawe w kotka i myszke. unosily sie, opadaly, tworzyly dziury i szczeliny, co i raz ukazujac kolejne fragmenty krajobrazu. o popatrz! jaka gor… i juz nie ma, a tutaj! jaki szcz… i zniknal, o k…, a to co to? zmaterializowane z nicosci stado alpakow przystanelo na nasz widok. pogapily sie, podumaly i poszly w swoja strone. my zostalismy jak wryci.

jak to przyszliscie? przeciez mozna przyjechac – zdziwili sie na gorze. a gdzie wasz przewodnik? nie mamy. to sami tu przyszliscie? tak. i sami idziecie na szczyt? nie. wcale nie idziemy. to po co tutaj jestescie? po co? balwana ulepic. coooo?! i tak w kolko. a jak to, a dlaczego, a oooo… i turysci i miejscowi.
i… my.
tak. my tez, bo tecza okragla, bo farby po otworzeniu strzelaja jak fajerwerki, bo lis przyszedl, bo po zjechaniu na dol rzeczy w plecakach zimne, jak z lodowki, bo butelki sie wklesly, bo spac sie nie da na tej wysokosci, bo na niebie tyle gwiazd, ze az bialo, bo slonce oczy wypala, bo lodowiec sie topi, bo ogien sie nie pali, bo… tomek, a co to za dzwieki? dookola nas mleko, nic nie widac. to kamienie spadaja. taaaaa…
a potem, przy ogladaniu zdjec okazuje sie, ze mial racje. prawie. bo nie tylko kamienie. lawiny tez.

aaaaaaaa…… czy ktos moze wie, czy okragla tecze, taka wokol slonca na niebieskim niebie to mozna zobaczyc wszedzie, czy tylko wysoko w gorach?
aaaaaaaa…… czy ktos moze wie, czy przebywanie na duzej wysokosci moze uzaleznic? ale nie dusze, bo to wiemy, ze moze. czy w jakis sposob moze uzaleznic cialo?
aaaaaaaa…… wlasnie, ze bedziemy sie cieszyc. jeszcze nigdy w zyciu, nie bylismy tak wysoko:) 5200 zadziwione czeka na pobicie.

http://picasaweb.google.com/maugoska/Wczasy#

na wjezdzie rozdaja ulotki. na ulotkach niczym wol:
Drogi Turysto,
przygotowalismy ta broszure informacyjna dla twojego bezpieczenstwa i milego pobytu w naszym pieknym miescie.
1. sprawdzaj na biezaco, przygotowywane przez lokalne wladze, wiadomosci dotyczace aktywnosci wulkanu.
2. lahars, czyli lawiny blotne moga zostac wywolane przez opady deszczu. te lawiny schodza dolinami rzek i moga zablokowac drogi. w razie wystapienia lahars, nie opuszczaj miasta i pozostan w kontakcie z lokalnymi wladzami i ich radami, ktorych mozesz wysluchac na czestotliwosci 98.7 fm
3. w banos moga zostac wlaczone syreny alarmowe. jesli dzwiek jest przerywany, jest to tylko test lub symulacja, jezeli jest ciagly, natychmiast ewakukuj sie do strefy nizszego ryzyka (mapka na odwrocie).
4. jesli zaczyna spadac popiol, zaloz kapelusz, chron oczy i uzywaj maseczki lub zwilzonej chusteczki do zakrycia nosa. osoby z alergiami i astma, szczegolnie dzieci i starsi nie powinny wystawiac sie na opady popiolu.
5. dla wlasnego bezpieczenstwa, prosimy dokladnie przeczytac i scisle stosowac zalecenia podane w broszurze.
przewodnik rowniez zacheca:
nie zalecamy wspinaczek na aktualnie aktywny wulkan tungurahua (5016m), ktory obudzil sie w 1999 roku, a w sierpniu 2006 mial najwieksza erupcje. schronisko na tym wulkanie zostalo wtedy zniszczone. mimo, ze zdarzaly sie osoby, ktore dotarly do tego miejsca przed erupcja w 2006 roku, robienie tego teraz jest samobojstwem.
/poprawka: ostatnia powazna erupcja miala miejsce w lutym 2008 roku/

no i coz po takim powitaniu mozna zrobic…
3. idziemy w gore szlakiem, ktory niegdys prowadzil na szczyt. idziemy to duzo powiedziane. brniemy w zwirowym blocie. przeciskamy sie przez waziutenkie, wyrzezbione w ziemii jary, ocierajac sie glowami o korzenie drzew rosnacych NAD nami, przedzieramy sie przez pelne rozwrzeszczanego zycia krzaki i zarosla, co jakis czas mijajac zmurszala, ledwie widoczna tabliczke, informujaca ze nie zgubilismy drogi. kiedy pojawia sie odrobina przestrzeni widzimy dwa, niemal pionowe zbocza po obu stronach sciezki. przez cala droge towarzyszy nam niski, gardlowy akompaniament wulkanu. polozone 1200 metrow przed szczytem schronisko wyglada jak po wybuchu bomby atomowej. mury jakos sie trzymaja, ale dach jest czesciowo zarwany, czesciowo podziurawiony jak ser szwajcarski. te dziury nie sa wybite. czarne obwodki zdradzaja, ze zostaly wypalone przez rozgrzane do czerwonosci kamienie wyrzucane przez wulkan w czasie erupcji trzy lata, dwa i rok temu. a w srodku – rozkrzyczana pustka, przerazajaca stop klatka, kapiaca zewszad woda, pootwierane drzwiczki szafek, na wpol zuzyta butelka keczupu, wciaz stoi, rozrzucone lyzeczki, w misce pelnej wody czekajace na umycie talerze, niemal slychac ten huk, ta panike, ucieczke, probe ratowania. i tylko zaczynajace opanowywac kazda szczeline mchy, grzyby i porosty, zdradzaja, ze nie minuty, ale miesiace dziela nas od tamtych wydarzen.
2. idziemy w gore dolina rzeki. tak. pada. codziennie pada. dolina wyglada jak pobojowisko. gleboki na kilkanascie metrow wawoz o pionowych scianach. wszedzie wyrwy, obsunieta ziemia, klody drzew, bloto. kompletny brak tego harmonijnego, wlasciwego naturze ladu. mimo to, im wyzej, tym kolorowiej. dno rzeki zaczyna sie mienic rdzawymi pomaranczami, zieleniami, zolciami, czerwienia. siarkowodor powoli zaczyna szczypac w oczy i gardlo. nagle dochodzimy do miejsca przedziwnego. nie od razu rozumiemy. rzeka sie rozwidla. chociaz nie, ona zostaje rozdzielona. a po srodku, pomiedzy strumieniami w samym centrum rozpasanej zielonoscia dzungli, szrama czarnoczerwonofioletowego pustkowia, lysa, poznaczona rozrzuconymi bezladnie glazami, zwirowa lacha. to zastygly jezor lawy. tam gdzie sie konczy, zaczyna sie zawiesina chmur. nie mam pojecia jak daleko doszlismy.
1. idziemy w gore zboczem i grania. zblizamy sie i nagle slyszymy jak ryczy. ryczy: niesamowicie, strasznie, dudniaco, zatrwazajaco, huczaco, zlowieszczo. malo tego. kiedy pogoda jest pol na pol a on w zwiazku z tym osnuty w chmure, robi sie jeszcze gorzej. jego nie widac. a nam wydaje sie, ze ktos nas caly czas obserwuje, ze sie gapi, wlepia slepia, ze sledzi, wypatruje i caly czas sobie mysli. NIEWIADOMOCO. przysiegam jest cos dziwnego w bliskim przebywaniu z takim pryszczem matki ziemi. a kiedy do tego wszystkiego, wieczorem, pierwszy raz od roku (czytaj od ostatniego wybuchu) gasnie swiatlo w calej dolinie, to zaczynaja przychodzic do glowy mysli dziwne. a czy umylam zeby, a kurwa dlaczego zostawilam ta czerwona kiecke w warszawie, tomek, gdzie jest tomek, no bzyknij mnie na boga, za trzy tysiace lat nas odkopia, postawia w muzeum i nazwa romantycznie kochankowie z banios. no chociaz tyle, no.

http://picasaweb.google.com/maugoska/LagunaQuilotoa#

wstac trzeba, bo sniadanie przepadnie albo zimne jajka dadza. a jajka zimne jaki smak maja to wiadomo. ledwie czlowiek zje, kawe wypije, jeszcze sie nie dobudzi a tu juz, slonce wyszlo. w oczy swieci, zyc nie daje, pomysly durne do glowy przynosi, zeby isc gdzies bo to slonca szkoda. spadlby deszcz, bylby swiety spokoj. meczy i meczy sumienie, to sie idzie zeby sie zamknelo. a sie idzie, to patrzec trzeba, a w dol laguna zielona, szmaragdowa, jeeeeezu. a w gore szczyty gor, strzeliste skaly, kamulce, na co to komu, tylko droge zawala. a tam dalej, znow gory i jeszcze dalej tez gory, o i lama i konie, zrebaczki, a brzydkie… albo posiedziec trzeba. albo polezec na trawie. a nie daj boze chmura jaka nadciagnie, trawe i wszystko dokola zasnuje, to przespac ja trzeba. a to sie nie da tak spac i spac, czlowiek nie moze wiecej niz moze. a wieczor nadchodzi, mysl przychodzi, wreszcie spokoju troche bedzie. a tu, nie ma lekko, ledwie slonce zaszlo a juz ksiezyc pelny wschodzi, teatry, spektakle swietlne sobie robi, gdzies ty sie tak spasl okropnie? no nie. eh, do pracy by sie poszlo, wszystko by bylo wiadomo. i meczyc by sie nie trzeba. a nie tak tu tak. o tak:

http://picasaweb.google.com/maugoska/TargSaquisili#

kiedy wjezdza sie do miasta, w ktorym odbywa sie targ, najdziwniejsze, najbardziej zaskakujace pytanie jakie mozna zadac, to gdzie on jest. bo jest on wszedzie. niewazne czy miasto jest duze czy male, targ znany czy nieznany, zawsze wyglada to identycznie. kazdy centymetr placu, chodnika, przestrzeni, wypelniony jest pokrzykiwaniami, zachetami, kolorami, ploteczkami. tak. ploteczkami. bo targ to nie tylko sprzedawanie, to nie tylko kupowanie. to wydarzenie. na to wydarzenie sie czeka. caly tydzien oczkiewania, zeby staruszka z wioski obok skonczyla opowiadac jak zakonczyl sie ten porod trojaczkow. trojaczkow? tak trojaczkow, od szescdziesiatego drugiego trojaczki sie nie narodzily w tej okolicy. a czy matka zdrowa? tak, szaman wyspiewal, wyciagnal te dzieciaki. ooooo, no to dobrze. ale, ale, targ… no wiec wydarzenie. tu sie nie przychodzi  jak do supermarkeu. nie ma kas. to oczywiste. ale nie ma tez cen. ile postoisz, ile porozmawiasz, na ile zainteresujesz, tyle zaplacisz. albo, sukienka dla corki na zakonczenie szkoly. w zeszlym tygodniu czasu zabraklo, krawiec tylko sfastrygowal, wiec teraz, mozolne szukanie tamtej nitki, zeby skonczyc, zeby byla gotowa, nowa, niespodziankowa.
na takim targu zjawiaja sie ludzie z calej okolicy. niektorzy przyjezdzaja autobusami, wiekszosc zjezdza pamietajacymi roosevelta pickupami ale sa i tacy, ktorzy wstali w ciemnosci i wyruszyli. zarzucili na plecy wielkie snopy ziol, kiscie bananow, maniok czy worki kukurydzy i zeszli na boso ze swych zapomnianych, nie poznanych przez swiat i ludzi wysokogorskich wiosek. dla nich kazdy grosz jest… niewazny. oni nie chca kupowac. oni chca wrocic do domu z tym co im niezbedne. z nowym nozem. z kawalkiem gumy na podeszwy. z woreczkiem soli. choc dlugo by tu szukac barteru, tak naprawde o barter chodzi.

http://picasaweb.google.com/maugoska/Latacunga#

latacunga wyglada tak, ze chyba oprocz encyklopedii, gdzie musiala zostac opisana, nie wspomina o niej nikt. wiec na przekor, cytujac za tomkiem…
„kolejne zapachy, smaki. latacunga okazala sie po pieknym peguche miastem smrodu spalin i palonej skory swin. spostrzezenie: u nas, gdy rozpala sie grila pachnie smakowicie od pierwszych kropel tluszczu na rozzarzonych weglach, tu pachnie/smierdzi rozzarzonymi weglami na ktorych pala sie swinskie wlosy.”
dobrze, ze aparat rejestruje tylko obraz a przygaszone swiatlo jest laskawe nie tylko dla kobiet.

 

nie, to nie fotomontaz. i zyczenia tez najprawdziwsze w swiecie. wszystkiego. wszystkim. roku szczesliwego.

http://picasaweb.google.com/maugoska/FelizAno#

od samego rana dzieciaki rozbiegane. piszcza, krzycza. wszedzie, na kazdej drodze, przy kazdym domu, przy wyjazdach, na skrzyzowaniach – porozciagane sznurki. kazdego takiego sznurka pilnuje kukla, zawsze, conajmniej jedna. kukly to symbole tego, co dobrze zeby odeszlo. a to klopotow, a to politykow, roznie, bo kazdy ma swoje bolaczki. no wiec sznurki, dzieciaki je trzymaja i ktokolwiek chce przejsc albo przejechac musi sie wykupic, musi zaplacic. a zatrzymuja kazdego. stoja ludzie, samochody, autobusy, ciezarowki. zeby dzis dojsc dokadkolwiek trzeba miec bardzo duzo czasu. i pieniedzy.
kukly o polnocy beda palone, ludzie zloza w ten sposob ofiare, odrzuca wszystko, co zle, poprosza o dobre, wejda w nowy rok czysci, z nowa nadzieja. wszystkie drogi, wszystkie ulice poznaczone beda ogniskami. wokol tych ognisk odbedzie sie zabawa, zloza sie zyczenia, roztancza sie pary. niesamowicie musi wygladac ekwador o polnocy z lotu ptaka. te ognie, dym, wedrujace od ognia do ognia grupki ludzi…
jeszcze o kuklach: one nie sa takie sobie. sa bogate, imponujace, rozmiarow czlowieka. maja maski, koszule, spodnie, kapelusze, buty. to troche tak, jakby ludzie staali w zawody czyja kukla bedzie naj. buduja im cale oltarze, scenografie, z malunkami, muzyka, rekwizytami. kukla rasta ma palme i bebny, polityk ma scene i mikrofon, policjant jest uzbrojony po zeby. to kukly stacjonarne. ale sa tez mobilne, przyczepione do samochodow. siedza na maskach, dachach, wystaja przez okna i drzwi. nawet radiowoz ma swoja, nawet karetka. kolorowy, barwny obyczaj.
a my – wieczor razem, dopiero o polnocy wychodzimy poskladac zyczenia. potem na glowny plac. tam tance. kiedy juz sie rozbrykujemy, cale peguche ma przedstawienie. ludzie podchodza, nalewaja nam tych swoich bimbrow, chlopcy wciaz chca ze mna tanczyc, tomek wciaz musi mnie ratowac. a to nie takie proste, bo wszyscy juz pijani, trzeba bardzo uwazac, by nie urazic honoru, by zalotnik mogl wyjsc z twarza z tego odbijanego.
indianie nie sa stworzeni do picia. ale za kolnierz tez nie wylewaja. powoduje to, ze cale ulice sa pelne 30, 40, 60, 70, 80 letnich dzieci, rozkrzyczanych, niesfornych, pijanych w sztok. pija i mezczyzni i kobiety. nie ma roznicy, nie ma nie wypada. smutno na to patrzec, budzi sie ogromny kontrast pomiedzy ich sila i duma jaka widzialam w czasie tradycyjnch ceremonii a slaboscia, ktora sie pojawia kiedy sa pijani. nie pasuje im ten alkohol.