chodze w worku. na poczatku chodzilam w dlugich spodnicach, koszulce z krotkim rekawkiem i narzucona na ramiona chustka. to i tak o chustke konserwatywniej niz wiele z tutejszych kobiet. ale to mnie nawet cieszylo, bo wychodze z zalozenia, ze jesli sie rusza tylek ze swojego zascianka, to nalezy szanowac tradycje i zwyczaje odwiedzanych miejsc. nie bede wsrod muzulmanow paradowac w mini i przyciasnym topiku. znam inne sposoby wyrazania swojej niezaleznosci i wiary w wolnosc jednostki.
poza tym, po ponad dwoch i pol roku w drodze, ktora nas rzucala w zakatki naprawde przerozne, udalo sie nam przywyknac do calej masy lokalnych, nie zawsze latwych folklorow. trudno nas juz ruszyc podaniem wyzszej ceny – spokojnie targujemy; informacja, ze autobus za sekunde odjezdza, podczas gdy naprawde rusza po dwoch godzinach – siedzimy i czekamy; zamknieciem przed nosem poczty, kiedy na drzwiach wypisane, ze powinna byc czynna jeszcze trzy kwadranse – przychodzimy rano; nagabywaniem – kup to, kup sio, kup tamto, pogadaj, zajrzyj, skorzystaj. ot, najzwyczajniejsze roznice kulturowe.
a jednak – chodze w worku. worek to wielka chusta, ktora sie owijam przekraczajac prog domku w ktorym zamieszkalismy. nie znosze jej, ale zakladam, bo jeszcze bardziej nie znosze pozbawionych szacunku lepkich, bezmyslnych spojrzen. bo mimo, ze ja sie staram respektowac ich swiat, oni mnie nie szanuja. biala kobieta to kurwa. jestem workiem miesa, cyckow, posladkow, dziur. i nie jest to kwestia miejsca (dlugo sie wahalam nim napisalam to zdanie, pilnie rozwazalam wszystkie za i przeciw, jednak takie, nie inne sa moje doswiadczenia), ale, niestety, religii. podobnie bylo w malezji, na polnocnym wschodzie, najbardziej konserwatywnej czesci tego kraju i na poludniu tajlandii. zaden buddysta, katolik, nawet zaden hindus, choc ci na pol swiata slyna z pokatnych obmacywanek, nie gapi sie na kobiete tak jak muzulmanin. przykro mi to pisac, ale jest w tych spojrzeniach niezasluzona pogarda, jest jakas parszywa pewnosc, swiete przeswiadczenie, ze maja pelne prawo traktowac mnie jak przedmiot. kiedy cos kupuje, ani razu nie ruszyc bezczelnego wzroku z poziomu moich piersi, kiedy sie oburze, a mam do tego prawo bedac od szyi po kostki okutana szmatami, rozesmiac sie prosto w twarz i dalej sie wpatrywac. roznica kulturowa? czy moze juz brak kultury? bo brak szacunku na pewno. czemu tak nie patrza na swoje matki i siostry? czemu tak nie patrza na tabuny chinek, wszystkie jak jeden maz, paradujacych w szortach i malych, kusych bluzeczkach?
ktoregos dnia, w bukittingi, w ciagu niecalych dwoch godzin osiem wstretnych zaczepek. spojrzen nie ma co liczyc. zaczepka – nawolywania, obsceniczne gesty, komentarze i smiech.
innym razem – spacer. z gory, poboczem drogi. trzech gnojkow na motorze przejezdza raz, drugi, trzeci. rechot, jakies okrzyki, ktorych nie rozumiem. usmiecham sie tylko w duchu i ide sobie dalej. dzieciaki jeszcze przeciez. nagle slysze z tylu nadjezdzajacy motor i zanim sie zdaze polapac, czuje dziecieca lape prosto na swoim tylku. ale zostawmy sliski grunt damsko-meskich relacji. zostawmy tez religie.
jeszcze trudniejsze bywaja relacje ludzko-ludzkie. te, w najwiekszej mierze zatruwaja szkolniaki. na kazdym kroku „hello, skad jestes, dokad idziesz?”, „hello, jak sie nazywasz?”, „hello”, komentarz i chichot, hello, hello, hello. mijamy dwadziescia osob, slyszymy dwadziescia hello, mijamy trzydziesci osob, mijamy piecdziesiat osob… nieprawdopodobna lekcja opanowania. bo choc na pozor przyjazne, kiedy przyjdzie sie zmierzac z nimi troche dluzej niz przez kilka dni zaczynaja straszyc swoim drugim dnem. zaczynamy dostrzegac, ze w ogromnej wiekszosci nie chodzi o powitanie, o zwykle pozdrowienie. te zdaja sie pochodzic jedynie od starszych ludzi. a cala reszta? jak nawyk, bezmyslnie powtarzana, oklepana formulka, niewiele majaca wspolnego z ludzka ciekawoscia, z zainteresowaniem. bo „hello, skad jestes?”, zaczynamy zdanie i nagle do nad dociera, ze nikt odpowiedzi nie slucha. „hello, jak sie nazywasz?”, mowimy swoje imiona, tylko po to by zaraz cala gromadka dzieciakow zaczela je wykrzykiwac miedzy salwami smiechu. nie trzeba rozumiec slow, zeby pojac kontekst. bialy jest jak malpa, jak klaun, jak maskotka. kiedy jedziemy na plaze, co minute podchodzi ktos z telefonem w dloni, zeby nam zrobic zdjecie i sobie zdjecie z nami. jedno nieopatrzne powiedzenie „tak”, pomyslelismy, ze przeciez tez zdjecia im robimy, wiec czemu sie nie odwdzieczyc, sciagnelo cala plaze. ciagaja nas, przestawiaja, jeszcze ja, jeszcze z siostra, bratem, tatem, dzieckiem…
zeby nie zwariowac, probujemy znalezc jakies sensowne wyjscie. walczyc sie z tym nie da, wiec moze ignorowac? isc i po prostu nie slyszec wszystkich tych zaczepek. idziemy obok szkoly, akurat zaczela sie przerwa, tlum dzieciakow pod drzewem, wszystko wedlug schematu, skierowana do nas salwa pokrzykiwan. twardo idziemy dalej. kiedy nagle nie slysza zadnej odpowiedzi, ich zaczepne hello, znienacka sie wzbogaca. zamienia sie w rozzloszczone, wrzeszczane „hello, fuck you!” kto ich tego uczy?
ale jest nadzieja. po jakichs dwoch miesiacach mieszkania w maninjau, tomek wraca z targu, na ktorym kazdego dnia kupuje nam sniadanie i juz od progu krzyczy:
– kurwa, nie uwierzysz! przeszedlem cala droge, minalem wszystkie trzy szkoly, ludzi wszedzie pelno i nic! nikt mnie nie widzial, kumasz? nic! ani slowa! ani jednego hello!
od tego dnia bylo lepiej. znudzilismy sie im.
